W niedzielę 14 października będę biegł trzeci raz maraton w Leicester. Poprzednie dwa razy zajęło mi to niecałe 4 godziny i 30 minut. Teraz chciałbym być szybszy. Za każdym razem gdy przygotowuję się do maratonu przypomina mi się historia tego biegu. Wszystko zaczęło się w starożytnej Grecji. Jak może pamiętacie w odcinku 28 mówiliśmy o polskich Termopilach czyli obronie Wizny. Tam Polacy bardzo dzielnie bronili się przed dużo większym wojskiem niemieckim. Nazywa się tą bitwę Termopilami, bo podobnie walczyli Spartanie w wąwozie Termopile podczas II inwazji perskiej na Grecję. Dzisiaj powiem trochę o bitwie pod Maratonem. Była to bitwa, która odbyła się podczas I inwazji perskiej na Grecję. Tak więc bitwa pod Maratonem odbyła się przez bitwą pod Termopilami. Tam (czyli pod Termopilami) walczyli Spartanie, a pod Maratonem walczyli Ateńczycy. Dowiedzieli się oni, że wojsko perskie wylądowało niedaleko miejscowości Maraton, a więc armia Ateńczyków wyszła ze swojego miasta i poszła z nimi walczyć. Maraton jest oddalony od Aten około 37 kilometrów. 12 września 490 p.n.e. odbyła się bitwa, którą wygrali Ateńczycy. Jeden z nich Filipides miał pobiec do Aten, tam krzyknął “Zwycięstwo” i umarł z wycieńczenia. Tak mówi legenda. Gdy Persowie przegrali wycofali się na swoje statki i pomyśleli, że gdy armia ateńska jest pod Maratonem, to nikt nie pilnuje Aten. Tak więc popłynęli tam, aby zdobyć to miasto. Wojsko ateńskie jednak to przewidziało i żołnierze w hełmach, z tarczami, dzidami i mieczami pobiegło spowrotem do Aten. Zdążyli się ustawić gdy przypłynęli Persowie. Gdy zobaczyli stojących żołnierzy ateńskich przed miastem nie próbowali atakować i odpłynęli do Persji. Podczas tej bitwy było dużo biegania. Persowie mieli dużo łuczników. Ateńczycy musieli więc szybko biec, aby łucznicy mieli mało czasu. Później Ateńczycy musieli po bitwie biec do Aten, aby chronić swoje miasto. A przed samą bitwą wysłano Filipidesa do Sparty z prośbą o pomoc. Odległość z Aten do Sparty to około 250 kilometrów (246 km). Filipides tam pobiegł. Spartanie powiedzieli, że pomogą, ale dopiero jak się skończy ich święto. Filipides pobiegł więc z powrotem. Ponowieni te 250 km. Potem wziął udział w bitwie pod Maratonem, a potem pobiegł jeszcze z wszystkimi do Aten aby ich bronić przed Persami, którzy tutaj popłynęli. Gdy już Ateńczycy wygrali, a przegrani Persowie popłynęli do domu, wtedy przybiegli Spartanie, żeby pomóc w walce. Ateńczycy powiedzieli im, że już jest po bitwie. Spartanom było chyba bardzo głupio, że nie pomogli i że Ateńczycy bez ich pomocy pokonali Persów. Gdy więc później była druga inwazja perska Spartanie walczyli pod Termopilami. Może się zastanawiacie skąd Grecy mieli tyle siły do biegania. Jednym z powodów są igrzyska olimpijskie, które organizowali co 4 lata. Niestety później jeden z cesarzy rzymskich zakazał ich organizowania. Gdy więc w 1896 roku Pierre de Coubertin zorganizował pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie zrobił to w Atenach. Postanowiono wtedy włączyć do igrzysk także bieg maratoński. Zmierzono dystans z Aten do Maratonu i wyszło jakieś 37 kilometrów, ale nie podobała im się ta liczba i postanowili, że bieg maratoński będzie na dystansie 40 kilometrów. Zawsze po przebiegnięciu tych 37 kilometrów jestem już bardzo, bardzo zmęczony i wtedy jestem zawsze zły na tych ludzi, którzy dodali te 3 kilometry, aby było równo 40 kilometrów. Ale to nie wszystko. Na czwartych igrzyskach w Londynie bieg maratoński przedłużono jeszcze o ponad dwa kilometry, aby meta była obok miejsca, gdzie siedział król Edward VII (jest to pradziadek królowej Elżbiety II, która teraz panuje w Anglii). Tak więc po przebiegnięciu 40 kilometrów zaczynam być zły na króla Anglii, że muszę jeszcze biec 2 kilometry 195 metrów. Ale wtedy zawsze sobie przypominam, że Ateńczycy biegli z Maratonu do Aten po długiej bitwie i w dodatku oni biegli w zbrojach, z tarczami i bronią. Ja mam o wiele lżej od nich. Najstarszy polski maraton odbywa się w miejscowości Dębno. Pierwszy raz odbył się on w 1969 roku. W tym samym roku ja się urodziłem. Dziesięć lat później zaczęto organizować maraton warszawski. Pierwszy raz w 1979 roku. Rekord Polski w maratonie ma Henryk Szost, który przebiegł ten dystans w 2:07:39. Najszybsza wśród kobiet jest Małgorzata Sobańska, której zajęło to 2:26:08. Przypomnę może, że mi zajmuje to 4:30, a im tylko 2:07 i 2:26. Tak więc jestem dwa razy wolniejszy od najszybszych Polaków, ale może się w tym roku poprawię. Jak już wspomniałem ja będę biegł maraton po raz trzeci w niedzielę 14 października. Będę biegł jak wszyscy inni w spodenkach i koszulce, ale czy wiecie, że w naszych czasach są ludzie, którzy biegają w zbrojach? Jest taka grupa polskich biegaczy, którzy nazywają się “Spartanie dzieciom”. Biegają maratony właśnie w zbrojach i zbierają w ten sposób pieniądze na pomoc dla dzieci. W notatkach będzie link do ich strony. [link] Ja dziękuję wam za wysłuchanie tego specjalnego odcinka. Jeżeli mieszkacie w Leicester zapraszam do oglądania biegu, może mnie wypatrzycie. Mój numer to 3176.

Dziś omówimy bardzo kontrowersyjny temat. Czy wiecie co to znaczy kontrowersyjny? Jest to temat o który ludzie się kłócą. Niektórzy uważają tak, a inni odwrotnie i zaczynają się kłócić kto ma rację. Właśnie taki temat dzisiaj omówimy. Ale najpierw przypomnijmy sobie króla Kazimierza Wielkiego. Co o nim pamiętacie? A pamiętacie, z kim się Kazimierz ożenił? Żydzi mieszkali w różnych krajach w Europie. Np. wielu Żydów mieszkało w krajach, w których się mówi po niemiecku. Z tego powodu żydowski język zwany Jidysz ma dużo słów z języka niemieckiego. Niemcy jednak jak i cała Europa wygonili Żydów ze swoich krajów. Gdzie więc oni wszyscy poszli? Ale czy polscy władcy pozwolą im tutaj zamieszkać? Żydzi opowiadają o tym pewną legendę. Gdy wypędzeni Żydzi doszli do polskiej granicy źle przeczytali nazwę Polska. Przeczytali ją jako “Polin”, a w ich języku znaczy to “tutaj spocznij”. Żydzi przybyli do Polski podczas rozbicia dzielnicowego, gdy Polska była podzielona i jeden z jej książąt - Bolesław Pobożny pozwolił im na to. Polska została ponownie połączona przez Władysława Łokietka, jego syn czyli Kazimierz Wielki dał wszystkim Żydom w Polsce prawa takie same jak wcześniej Bolesław Pobożny. Co to były za prawa? Król Kazimierz Wielki pozwolił, aby Żydzi sami się sądzili. To znaczy, że jak Żyd zrobił w Polsce coś złego to nie sądził go polski sędzia, ale żydowski. Tak więc Polaków sądzili polscy sędziowie, a Żydów żydowscy. Tak więc jak dwóch Żydów się pokłóciło to szli do żydowskiego sędziego, aby powiedział kto ma rację. Gdy pokłóciło się dwóch Polaków to szli oni do polskiego sędziego, aby osądził, kto jest winny. Ale co zrobić jak się pokłócił Polak z Żydem? Czy iść do żydowskiego sędziego, czy do polskiego? W takim wypadku sędzią był sam król, albo ktoś wyznaczony przez niego. Żydzi ci mieszkali w mieście obok Krakowa, aby podziękować królowi Kazimierzowi za prawa, które on dał Żydom nazwali swoje miasto Kazimierz. Właśnie tam według niektórych mieszkała piękna Żydówka imieniem Estera. Kronikarz Jan Długosz, który nie lubił Żydów napisał, że Kazimierz Wielki dał prawa Żydom, bo go Esterka o to prosiła. Jak może pamiętacie Kazimierz Wielki wraz ze swoją żoną Aldoną Anną zostali koronowani w 1333 roku. Łatwo zapamiętać ten rok, bo to jeden i trzy trójki czyli 1333. A kiedy Kazimierz Wielki dał Żydom przywileje. Stało się to rok po koronacji czyli w 1334 roku 9 października. Dziś kiedy nagrywam ten podkast jest 9 października 2018 roku czyli mija dokładnie 684 lata jak Żydom pozwolono mieszkać w Polsce. Dziś Żydów w Polsce jest o wiele mniej. Kiedy była II wojna światowa Hitler kazał ich wszystkich wywieźć do obozów koncentracyjnych. Hitler był antysemitą. Czy wiecie co to znaczy? Antysemita to ktoś, kto nienawidzi Żydów. Hitler bardzo ich nienawidził. Kiedyś Żydzi byli wyganiani ze wszystkich krajów w Europie. Później schronili się w Polsce. Dzisiaj Żydzi mają już swój kraj, nazywa się on Izrael. Tak więc dzisiaj już niewielu z nich mieszka w Polsce.

Jak pewnie pamiętacie gdy sytuacja zrobiła się beznadziejna wycofali się oni na południe, głównie do Rumunii i na Węgry. Stamtąd dostali się do Francji i Anglii. Te dwa kraje wprawdzie wypowiedziały Hitlerowi wojnę gdy zaatakował Polskę, ale nie zrobiły nic więcej. Polscy żołnierze nie mieli jednak wyboru i udali się do tych dwóch krajów, aby dalej walczyć z Hitlerem. We Francji powstała więc Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich. Czy rozumiecie wszystkie słowa w tej nazwie: Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich? Samodzielna znaczy, że jest samowystarczalna albo, że nie potrzebuje pomocy czy wsparcia innych jednostek. Sama może dać sobie radę czyli jest samodzielna. Brygada to oddział wojska mający najczęściej około 4 tysięcy żołnierzy. Brygada dzieli się na bataliony, najczęściej cztery. Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich dzieliła się właśnie na cztery bataliony. Strzelec to oczywiście ktoś kto strzela. Ostatnie słowo to podhalański. Co ono oznacza? Podhale to część Polski przy najwyższych górach, czyli Tatrach. Wielu żołnierzy w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Podhalańskich pochodziło z podhala i umiało walczyć w górach i na śniegu. Jak oni byli ubrani? Mieli peleryny, aby nie było im zimno, a na buty zawijali sobie białe skarpety narciarskie. We Francji przygotowano tych żołnierzy do walki. Nie wiedzieli oni gdzie zostaną wysłani. Początkowo mieli pomóc w Finlandii, gdzie też jest zimno, ale wojna w Finlandii się skończyła, a zaczęła się wojna w Norwegii jeszcze dalej na północ, gdzie jest jeszcze zimniej. A przy okazji czy wiecie skąd się wzięła nazwa Norwegia? Hitler postanowił zaatakować Danię i Norwegię. Chciał to zrobić znienacka, czyli tak aby nikt nie zauważył. W tamtych rejonach na północy pływały jednak statki patrolujące i to właśnie polski statek wykrył, że Niemcy chcą zaatakować Norwegię. Był to ORP “Orzeł”. Niemcy udawali, że statek jest pusty i zamalowali nazwę portu Hamburg, ale Polacy nie dali się oszukać. Hitlerowi nie udał się atak znienacka. Norwegowie postawili pomnik, aby podziękować polskim marynarzom na ORP “Orzeł” za czujność. Niemcy jednak kontynuowali atak na Norwegię. Anglicy, Francuzi i Polacy popłynęli im pomóc. Niemcy zajęli między innymi port o nazwie Narvik. Polacy wylądowali niedaleko tego miasta portowego i przepędzili Niemców. Niestety gdy Polacy walczyli w Norwegii o miasto Narvik, Hitler kazał zaatakować Francję. Tak więc wojska Angielskie, Francuskie oraz Polskie walczące w Norwegii zostały wysłane, aby bronić Francji. Polscy żołnierze z Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich walczyli broniąc Bretanii. Bretania to tak część Francji. Później zostali wysłani do Szkocji. Tam nazywano ich: Polish Brigade Narvik czyli Polska Brygada Narvik, bo wsławili się pokonaniem Niemców w tym mieście. Ta brygada została później włączona do 1 Dywizji Pancernej generała Maczka. Kiedyś powiem wam więcej o pancerniakach generała Maczka, czyli o tz. Maczkowcach. Co zapamiętaliście? Dziś uczyliśmy się o Samodzielnej Brygadzie Strzelców Podhalańskich. Był to polski oddział, który umiał walczyć w górach i na śniegu. Wysłano go do Norwegii i tam pokonał Niemców w bitwie o miasto portowe Narvik.

Jak pewnie pamiętacie w audycji 29 mówiliśmy o wrześniu 1939 roku. Polscy żołnierze bili się bardzo dzielnie mimo to, że Niemcy zaatakowali ich z trzech stron. Niestety później do Niemców dołączyli Rosjanie. Niemcy zaatakowali 1 września 1939 roku, a Rosjanie 17 września. Pamiętacie co zrobili polscy żołnierze? Polscy żołnierze wycofali się do Rumunii i na Węgry. Ale jak pewnie pamiętacie nie przestali walczyć. Walczyli później z Hitlerem w Norwegii, we Francji, w Anglii i wszędzie gdzie się dało. Chcieli razem z sojusznikami pokonać Niemców i wrócić do wolnej Polski. Niestety wojna trwała 6 lat i wielu z tych żołnierzy dopiero po wielu latach wróciło do swoich rodzin w Polsce. Co w tym czasie robili cywile, czyli zwykli ludzie, którzy nie byli żołnierzami? Polska była wtedy pod okupacją niemiecką. Czy wiecie co to znaczy? Okupacja niemiecka znaczy, że rządzili wtedy Niemcy. Zrobili oni wiele złych rzeczy, np. założyli dużo obozów koncentracyjnych. Najbardziej znany jest taki obóz w Oświęcimiu. Niemcy zabierali też większość jedzenia i bardzo mało zostawało dla Polaków. Ludzie musieli jeździć na wieś i kupować jedzenie od chłopów. Ale to było zabronione. Można było pójść do więzienia za kupowanie jedzenia. Na lekcji oglądaliśmy fragment filmu “Zakazane piosenki”. Słychać tam piosenkę pt. “Teraz jest wojna”. Widać tam ludzi, którzy jadą pociągiem i pod płaszczami chowają jedzenie, które kupili na wsi. Po pociągu chodzili niemieccy żandarmi. Żandarm to taki policjant z karabinem. Ci żandarmi sprawdzali, czy ludzie nie przewożą jedzenia. Ludzie dawali im łapówkę czyli pieniądze, aby ich puścili wolno. [link] Tak więc pod okupacją niemiecką było zakazane kupowanie jedzenia od chłopów na wsi. Co jeszcze było zabronione? Wtedy można było zostać ukaranym nawet za śpiewanie piosenki. W innym fragmencie tego filmu oglądaliśmy jak mały chłopiec śpiewał piosenkę, a potem niemiecki żandarm go za to gonił. W filmie było słychać jak żandarm woła “Halt, halt”. Co znaczy “stój, stój”, bo chce złapać tego chłopca, który śpiewał piosenkę. [link] Hitler i jego żołnierze byli rasistami. Czy wiecie co to znaczy? Rasista to ktoś, kto uważa, że jego rasa jest lepsza od innych. Hitler uważał, że rasa niemiecka jest najlepsza. Co kazał robić? Niemcy bardzo źle traktowali Polaków. Czy może kiedyś widzieliście na filmach jak w przeszłości w Stanach Zjednoczonych były sklepy, gdzie mogli chodzić tylko biali, albo w autobusach były miejsca tylko dla białych, a czarni musieli stać. To się właśnie nazywa rasizm. Coś podobnego działo się w Polsce pod niemiecką okupacją. W tramwajach np. było dużo miejsca dla Niemców. Wisiała tam tabliczka, która mówiła: “Nur für Deutsche” co znaczy “Tylko dla Niemców”. Polak nie mógł usiąść tam, bo by poszedł do więzienia. Bardzo trudno się żyło w okupowanej Polsce. Niemcy zaatakowali nas w 1939 roku, a przegrali dopiero w 1945. Tak więc okupacja trwała prawie 6 lat. Zapytajcie może waszych dziadków czy kogoś starszego jak wyglądało życie w Polsce podczas niemieckiej okupacji. Ja dziękuję wam za wysłuchanie. Zapraszam na naszą stronę: [link] Podkast można wesprzeć na stronie: [link] Nasza strona na facebooku to: [link]

Porządek w głowie czyli jak zapamiętać tych wszystkich królów. Dziś chciałbym wam opowiedzieć o czymś co warto zrobić na początku nauki historii. Historia Polski jest dość długa, bo ma aż 1000 lat. Historia Stanów Zjednoczonych jest co najmniej o połowę krótsza. Gdy się uczycie o kolejnym królu to po jakimś czasie mogą się oni pomieszać. Co więc można zrobić. Należy ich sobie poukładać w głowie. Czy w waszych pokojach zawsze jest porządek? Pewnie zauważyliście, że trudno znaleźć jakąś zabawkę, gdy jest bałagan. Tak samo jest z królami w naszej pamięci. Jak ich nie uporządkujemy to nam się pomieszają. Czy jednak można zrobić porządek nie mając szafki do której się wkłada zabawki? Albo skrzynki czy czegoś jeszcze innego? Dziś chciałbym wam dać taką szafkę na królów, a w zasadzie trzy szafki. Królów, którzy rządzili w Polsce można podzielić na trzy grupy. Najpierw w Polsce rządziła dynastia Piastów, potem dynastia Jagiellonów. Ale czy wy wiecie co to jest dynastia? Dynastia to taka rodzina, która rządzi. Tak więc gdy mówimy, że rządziła dynastia Piastów to znaczy, że wtedy rządzili królowie z tej rodziny. Założycielem tej rodziny miał być Piast Kołodziej. Później w Polsce rządziła dynastia Jagiellonów. Jej nazwa wzięła się od pierwszego króla w tej dynastii, czyli od Władysława Jagiełły. Po dynastii Jagiellonów byli królowie elekcyjni. Ale może chcielibyście wiedzieć dlaczego skończyła się dynastia Piastów, a potem dynastia Jagiellonów? Ostatnim królem dynastii Piastów był Kazimierz Wielki, a był on ostatnim, bo nie miał synów. Tak samo było z ostatnim królem dynastii Jagiellonów. Był nim Zygmunt August, który także nie miał miał synów. Tak naprawdę to on wcale nie miał dzieci, choć miał aż trzy żony. Tak więc dynastia Piastów skończyła się gdy zmarł Kazimierz Wielki. A dynastia Jagiellonów skończyła się gdy umarł Zygmunt August. Potem w Polsce rządzili królowie elekcyjni. Elekcja to jest to samo co wybory. Tak jak dzisiaj ludzie wybierają prezydenta tak w tamtych czasach wybierano króla. Tak więc jak będziecie się uczyć o nowym królu to zawsze zapytajcie do której z tych trzech szafek go włożyć? Czy jest to król z dynastii Piastów, czy z dynastii Jagiellonów, a może król elekcyjny? Oczywiście nie musicie tego robić, ale jeżeli będziecie mieć bałagan w głowie to wam się ci królowie pomieszają. Oczywiście na każdej takiej półce też warto zrobić porządek i np. na półce Piastów najpierw postawić Mieszka I, potem Bolesława Chrobrego, później Mieszka II itd. Tak więc warto mieć w głowie takie szafki, w których będzie się układać królów. Oczywiście historia Polski nie kończy się na tych szafkach. Później trzeba dostawić jeszcze co najmniej trzy kolejne szafki. Po królach elekcyjnych przyszły zabory i Polacy walczyli o wolność przez 123 lata. Tak więc czwarta szafka to zabory czyli 123 lata, kiedy Polska była podzielona na trzy części. Potem jest piąta szafka, czyli okres międzywojenny. Tak się nazywa bo to było 21 lat pomiędzy I i II wojną światową. A na koniec jest ostatnia szósta szafka, w której można trzymać wszystko co się wydarzyło po II wojnie światowej aż do dzisiaj. Sprawdźmy więc jak to robić. Mamy więc króla Bolesława Śmiałego. Należał on do dynastii Piastów, a więc wstawiamy go do pierwszej szafki. Król Władysław Warneńczyk był Jagiellonem, a więc kładziemy go do drugiej szafki. Jan III Sobieski był królem elekcyjnym, a więc wstawiamy go do trzeciej szafki. Gdy mówimy o czasach gdy powstał polski hymn to mówimy o czasach zaborów, a więc czwartej szafce. Z kolei Józef Piłsudski i “Cud nad Wisłą” to okres międzywojenny czyli piąta szafka. A pierwszy Polak poleciał w kosmos po II wojnie światowej, a więc wkładamy go do szóstej czyli ostatniej szafki. Ja podzieliłem historię Polski na 6 części, ale wy możecie ją podzielić na więcej części. Co jest ważne? Ważne, aby mieć w głowie porządek. Może teraz kilka słów do rodziców. Dobrze aby dzieci poznały główne podziały historii Polski. Może to być 6 części, które tutaj podałem. Jest to dobry podział dla małych dzieci. Jeżeli jednak dzieci są starsze, to historię można podzielić jeszcze bardziej. Np. historię Piastów można podzielić na okres od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego, potem na okres rozbicia dzielnicowego, a potem okres od Władysława Łokietka do Kazimierza Wielkiego. Dodatkowo w okresie przejścia pomiędzy dynastią Piastów i Jagiellonów w Polsce rządzili królowie z dynastii Andegaweńskiej, czyli Ludwik Węgierski i Jadwiga. Byli oni jednak z rodziny Piastów i aby nie komplikować dzieciom można ich policzyć jako Piastów. Widzicie więc, że budując tak szkielet historii można spędzić dużo czasu. Jest to ważna część, bo pozwala poukładać królów i wydarzenia, ale z drugiej strony jest to część najbardziej nudna. Warto więc uprościć ją do poziomu dziecka i nie przesadzać z dokładnością. Tyle może nauki na dzisiaj. Miałem w tym tygodniu przyjemność przeprowadzić lekcję historii przez Skype’a. Na lekcję zaprosiła mnie mama Wojtka z Poznania, który ma 8 lat. Chciałbym przy tej okazji pozdrowić Wojtka i jego mamę Emilię. Wojtek ma świetną pamięć i bardzo dużo zapamiętał. Jego mama twierdzi, że to zasługa moich podkastów, ale ja myślę, że to także chęć Wojtka oraz wsparcie rodziców. Ulubionym królem Wojtka jest Władysław Jagiełło. Fajnie jest poznać słuchaczy naszego podkastu. Jeszcze raz pozdrawiam Wojtka i jego rodziców oraz oczywiście wszystkich słuchaczy zarówno tych najmłodszych jak i tych starszych. Przypominam, że możecie nagrać pozdrowienia do naszego podkastu. Jeżeli nie potraficie tego, możemy połączyć się przez internet i ja nagram to na odległość. W ten sposób będziemy mogli się poznać i razem zachęcać do uczenia się historii. Podkast można wesprzeć materialnie na patronite. Pierwszy stopień to tylko 3 zł. Podkast nagrywam za darmo, ale mam koszty. Płacę za stronę internetową oraz za miejsce na kolejne odcinki na spreakerze. Najlepszym jednak wsparciem będzie gdy opowiecie innym o tym podkaście i może nawet pomożecie im, bo wiele osób nie wie co to jest podkast. Przy tej okazji chciałbym powiedzieć, że 30 września przypada Międzynarodowy Dzień Podkastów. Podkasty to takie audycje jak moja. Jest ich bardzo wiele i poruszają wiele tematów. Jest to takie radio, w którym to słuchacz wybiera czego będzie słuchał. Wiele osób nie wiem jak się słucha podkastów. Jeżeli więc możesz to pomóż im i pokaż im naszą audycję oraz inne, które uważasz za ciekawe.

Nie wiem czy wiecie, ale II wojna światowa zaczęła się w Polsce. Gdy będziecie słuchać tego podkastu spójrzcie na mapę, którą przygotowałem. Będzie ona w naszej grupie na facebooku oraz na stronie podkastu. Będzie ona też okładką tej audycji. Na tej mapie widać, że Niemcy byli na północy czyli na górze mapy oraz na zachodzie czyli po lewej stronie mapy. Na dole czyli na południu były Czechy, które wtedy należały już do Niemiec. Hitler zaatakował Polskę w 1939, a Czechy rok wcześniej czyli w 1938. Na dole też była Słowacja, która była sojusznikiem Hitlera. Sojusznik to taki przyjaciel. Gdy więc Hitler zaatakował Polskę z północy i zachodu to także Słowacja zaatakowała Polskę od południa. U góry mapy był też Gdańsk. Ale on nie należał ani do Polaków, ani do Niemców. Gdańsk był wolnym miastem, to znaczy, że był on wtedy takim malutkim państwem. Byli tam i Polacy, i Niemcy. Niektórzy uważają, że właśnie tam w Gdańsku zaczęła się II wojna światowa. Niemcy zaatakowali tam Polskich żołnierzy na Westerplatte. Zaatakowali też polską pocztę w tym mieście. Polska miała sojuszników. Sojusznicy to tacy przyjaciele. Nasi sojusznicy czyli Francja i Anglia obiecali pomóc Polsce, gdy zaatakuje ją Hitler. Niestety wypowiedzieli tylko wojnę, ale poza tym nie zrobili nic. Byli to bardzo kiepscy sojusznicy. Później 17 września dołączyli do nich Rosjanie i zaatakowali Polskę od wschodu. Tak więc Polska była atakowana z czterech stron świata: z północy i zachodu przez Niemców, z południa przez Słowaków, a ze wschodu przez Rosjan. Polacy mogli zostać i być pod okupacją Niemiecką i Rosyjską, albo uciec. Ale gdzie mogli uciec jeżeli byli atakowani z czterech stron świata? Spójrzcie na mapę - do których krajów mogli uciec polscy żołnierze? W 1939 roku Polska była w bardzo kiepskiej sytuacji. Gdy we wrześniu zaatakowali Niemcy mogli to zrobić z trzech kierunków z północy, z zachodu oraz z południa. Później dołączyli do nich Rosjanie i zaatakowali od wschodu. Polacy mogli uciec tylko na Litwę, na Węgry albo do Rumunii. Niestety przed wojną Polacy pokłócili się z Litwinami. Pokłócili się o takie miasto, które się nazywa Wilno. W każdym bądź razie Litwini nie za bardzo lubili Polaków. Polscy żołnierze wycofywali się z okrążenia głównie na Węgry i do Rumunii. Niestety te dwa kraje współpracowały z Hitlerem. Gdy polscy żołnierze tam weszli zostali rozbrojeni. Niemcy kazali im pilnować tych żołnierzy, którzy zostali zamknięci do obozów. Czy Węgrzy i Rumuni trzymali tam Polaków? Węgry i Rumunia bali się Hitlera więc posłuchali go i zamknęli Polaków do obozów, ale tylko udawali, że pilnują ich. Polacy mogli sobie wyjść z tych obozów i nikt ich nie gonił. W ten sposób Węgrzy i Rumuni mogli powiedzieć Hitlerowi, że zamknęli Polaków, co było prawdą. Przymykali jednak oko i udawali, że nie widzą jak Polacy uciekali z tych obozów. Właśnie przez takie obozy przeszli żołnierze, którzy później walczyli w Norwegii w bitwie o Narvik, czy w obronie Francji jak generał Maczek, czy wreszcie polscy lotnicy, którzy bronili później Anglii jak ci z dywizjonu 303. Ci żołnierze musieli wycofać się z Polski, bo tam byli okrążeni, ale wcale nie przestali walczyć. Walczyli z Niemcami wszędzie gdzie się dało wierząc, że jak pokonają Hitlera to i Polska zostanie wyzwolona. Wielu polskich żołnierzy zginęło we wrześniu 1939 roku. Wielu z nich dostało się do obozów niemieckich. Inni dostali się do obozów na Węgrzech czy w Rumunii. A co w tym czasie działo się z normalnymi ludźmi, czyli co się działo z cywilami? O tym powiemy sobie w następnej audycji. Dzisiaj powiedzieliśmy sobie co się stało we wrześniu 1939 roku. 1 września Niemcy zaatakowali Polskę. 3 września Anglia i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom, ale nie zrobiły nic więcej. Tak więc Polacy walczyli sami i bronili się bardzo dzielnie. Niestety, kiedy już udawało się zatrzymać Hitlera i jego niemieckie wojsko wtedy od wschodu uderzyli na nas Rosjanie. Część polskich żołnierzy wycofała się do Rumunii i na Węgry. Nie przestali oni walczyć i walczyli w Norwegii, Francji, Anglii, Afryce, we Włoszech i wielu innych miejscach mając nadzieję, że gdy pokonają tam Niemców to i Polska zostanie wyzwolona. Wojna trwała 6 lat i prawie tyle samo trwała okupacja Polski. Jak się wtedy żyło powiemy sobie w jednym z kolejnych audycji. Teraz dziękuję wam za wysłuchanie. Zapraszam na naszą stronę oraz na naszą grupę na facebooku. W obu miejscach do tego podkastu będzie można ściągnąć mapę Polski z 1939 roku. Jest ona trochę inna niż dzisiejsza mapa Polski. Ciekawe czy będziecie w stanie znaleźć wszystkie różnice pomiędzy tymi mapami. Mapę możecie znaleźć pod adresem historiawgdzieci.pl/29. Link będzie w notatkach. [link] [link] [link]

Dziś będziemy oczywiście mówić o historii Polski, ale powiemy sobie trochę także o historii starożytnej Grecji. Dlaczego? Kiedy Hitler zaatakował Polskę w 1939 roku polscy żołnierze bronili się tak dzielnie jak kiedyś 300 Spartan w starożytnej Grecji. Czy słyszeliście o tych 300 Spartanach? Milionowa armia Persów nie mogła pokonać małej grupy wojowników Greckich. Niektóre źródła mówią, że tego wąwozu broniło tylko 300 Greków ze Sparty. Tych 300 Spartan broniło wąwozu Termopile przez 2 dni. Wąwóz to takie wąskie przejście między górami. Dzięki temu, że tam było wąsko Persowie mogli atakować Greków tylko z przodu. Do ataku ruszyły kolejne szeregi Persów, ale wszyscy ginęli. W końcu trzeciego dnia jeden z Greków zdradził Persom jak górską ścieżką przejść na tyły Spartan. Tych 300 Spartan oraz ich król Leonidas postanowiło walczyć do końca. Wszyscy oni zginęli, ale dali swoim ludziom czas przygotować się do bitwy. Ci Spartanie byli bardzo odważni i nie bali się niczego. Persowie straszyli ich swoją liczbą. Mówili np., że mają tylu łuczników, że jak ci wszyscy łucznicy wystrzelą strzały z łuku w Spartan to tych strzał będzie tyle, że zasłonią słońce. Na to jeden ze Spartan o imieniu Dienekes odpowiedział: “Świetnie, będziemy walczyć w cieniu”. Spartanie nie bali się niczego nawet śmierci. Ale dlaczego o nich opowiadamy na historii Polski. Jedna z bitew wojny obronnej w 1939 roku jest nazywana właśnie polskimi Termopilami. Ale dlaczego? Występuje wiele podobieństw. Np. 300 Spartan walczyło przeciwko ogromnej armii Persów. Tak samo było podczas obrony Wizny czyli polskich Termopil. Spartan było tylko 300, a Polaków broniących Wizny było około 370. Grecy wykorzystali wąwóz, aby Persowie nie zaszli ich z tyłu, a Polacy wykorzystali bagna i mokradła nad rzeką Narew. 300 Spartan broniło się przez 3 dni, a 370 Polaków broniło się przez 4 dni. Wszyscy Spartanie zginęli broniąc przejścia przez wąwóz Termopile, zginął też ich król Leonidas. Podobnie było podczas obrony Wizny, Polscy żołnierze walczyli do końca. Zginął ich dowódca Władysław Raginis, a do niewoli dostali się tylko ranni żołnierze polscy, którzy z powodu ran nie mogli już walczyć dalej. Dzieki powstrzymaniu armii perskiej przez 300 Spartan reszta Greków mogła przygotować swoje wojska, podobnie też było podczas obrony Wizny. Polscy żołnierze walczyli tam dając czas wojskom z tyłu do przygotowania się. Może przypomnijmy trochę historii II wojny światowej. Zaczęła się ona od ataku Niemców na Polskę 1 września 1939 roku. Polacy dzielnie bronili się cały wrzesień. Obrona Wizny o której dzisiaj mówiliśmy toczyła się w dniach od 7 do 10 września 1939 roku. Polakami dowodził Władysław Raginis, który zginął broniąc Wizny. Walczył do końca tak jak w starożytności król Sparty Leonidas, który zginął broniąc przejścia przez wąwóz Termopile. Przeciwko Polakom walczyły siły niemieckie w sile 42 tysięcy żołnierzy. Mieli oni 350 czołgów i jeszcze do tego 675 dział oraz samoloty. Niemcami kierował najlepszy niemiecki generał Heinz Guderian. To on wymyślił blitzkrieg, czyli wojnę błyskawiczną. Jak się jednak okazało wojna błyskawiczna nie zadziałała nad Wizną i Polakom, których było tylko 370 udało się zatrzymać niemieckie czołgi na 4 dni. O tej bitwie opowiada kilka piosenek. Najbardziej jest chyba znana piosenka szwedzkiego zespołu Sabaton pt. “Forty to one” czyli 40 do jednego. Te 40 do jednego oznacza, że na jednego polskiego żołnierza przypadało 40 żołnierzy niemieckich. Inne wyliczenia mówią, że na jednego Polaka przypadało aż 58 Niemców, a niektóre mówią aż o 113 żołnierzach Hitlera przypadających na jednego Polaka. Co zapamiętaliście z dzisiejszej lekcji? Co się wydarzyło w wąwozie Termopile w 480 roku p.n.e.? Tam 300 Spartan broniło przejścia przed ogromną armią Perską. A co się wydarzyło podczas obrony Wizny? 370 polskich żołnierzy broniło przejścia przez Narew przed 42 tysięczną armią niemiecką. Dziękuję wam za wysłuchanie. Jeżeli chcielibyście usłyszeć swój głos w naszej audycji poproście rodziców o pomoc. W następnych odcinkach będzie możliwość umieszczenia nagrania nazwy naszego podkastu czyli “Historia Polski dla dzieci oraz według dzieci” wraz z pozdrowieniami. Kolejność umieszczania tych pozdrowień będzie uzależniona od kolejności przychodzenia takich nagrań oraz czy będzie w nich jakaś wiedza historyczna. Np. jakieś dziecko mogłoby wraz z rodzicami nagrać tekst: “Historia Polski dla dzieci oraz według dzieci. Pozdrowienia od Jacka z Poznania”, ale lepiej byłoby dodać coś z historii np. “Historia Polski dla dzieci oraz według dzieci. Pozdrowienia od Zosi z Poznania, miasta, które prawa miejskie dostało w 1253 roku”. Takie nagranie można zrobić na zwykłym telefonie, a następnie przesłać mi nagrany plik. To taki pomysł dla każdego. Zapraszam na stronę internetową, zamkniętą grupę na facebooku oraz profil na patronite.pl. Wszystkie linki będą w notatkach. [link] [link] [link]

Chciałbym wam opowiedzieć co się wydarzyło w Warszawie w roku 1944 w sierpniu, we wrześniu oraz w październiku. Druga wojna światowa zaczęła się w 1939 roku we wrześniu czyli w 9 miesiącu. Wtedy Niemcy napadli na Polskę. A czy pamiętacie kiedy skończyła się druga wojna światowa? Druga wojna światowa trwała 6 lat, od 1939 do 1945 roku. Rok przed zakończeniem wojny w 1944 roku. Wojska niemieckie biły się z wojskami rosyjskimi niedaleko Warszawy. Polacy w Warszawie pomyśleli, że gdy Niemcy są zajęci walką z Rosjanami łatwo będzie zrobić powstanie. Ale co to jest powstanie? “Powstać” znaczy zbuntować się. Niemcy kazali Polakom siedzieć cicho, a Polacy powstali. Polacy nie chcieli siedzieć cicho, bo uważali, że Niemcy niesprawiedliwie zabrali im kraj, a więc Polacy powstali, czyli zrobili powstanie. Ponieważ to powstanie działo się głównie w Warszawie nazywa się je powstaniem warszawskim. Jak długo trwało powstanie warszawskie? Powstanie zaczęło się 1 sierpnia, a skończyło się 3 października. Tak więc powstanie trwało cały sierpień, cały wrzesień oraz 3 dni października. Niemcy mieli dużo broni, a ile broni mieli Polacy? Niestety Polacy mieli bardzo mało broni. Wprawdzie w powstaniu wzięło udział około 40 tysięcy żołnierzy, ale broń miał tylko co 25. Oznacza to, że gdy do powstania przyszło 25 chłopców tylko jeden z nim dostał pistolet. A jak miała walczyć reszta? Reszta żołnierzy mogła sobie sama zrobić broń. Np. butelka z benzyną była czymś w rodzaju granatu. Na lekcji wykorzystaliśmy książkę “Powstanie warszawskie. Pierwsze dni. Interaktywne spotkanie z historią”. Jest to historia, w której czytelnik decyduje co się stanie dalej. Gdy wybucha powstanie można zostać w domu albo pójść walczyć. Takich punktów decyzyjnych jest w książce 10, a daje to aż 8 zakończeń tej historii. Fragment tej historii, który za chwilę przeczytam opisuje właśnie jak młody powstaniec czeka na niemiecki czołg mając tylko butelkę z benzyną. Powstańcy mieli bardzo mało broni. Nie mieli też mundurów. Jak się więc ubierali? Czy pamiętacie gdzie wtedy był polski rząd? Polska była zajęta przez Niemców, a więc Polski rząd był gdzieś indziej. Czy pamiętacie gdzie polski rząd był podczas II wojny światowej? Polski rząd był wtedy w Anglii i gdy wybuchło powstanie ten rząd postanowił pomóc powstańcom w Warszawie. Polski rząd w Anglii poprosił Anglików, aby zrzucali z samolotów pomoc dla powstańców. Ale dlaczego musieli zrzucać, czemu samoloty nie wylądowały na lotniskach? Powstańcom nie udało się zdobyć żadnego lotniska w Warszawie, a więc brytyjskie samoloty z pomocą nie mogły wylądować. Anglicy zrzucali więc pomoc dla powstańców. Niestety część tej pomocy zamiast do Polaków trafiła do Niemców. Powstańcy walczyli bardzo dzielnie, ale mieli za mało broni i niestety przegrali. Część z nich uciekła do lasów i stamtąd dalej walczyli z Niemcami. A rok później skończyła się wojna i Niemcy przegrali, a Warszawa znowu należała do Polski. Dziękuję wam za wysłuchanie już 27 audycji podkastu “Historia Polski wg dzieci”. Jak już wspomniałem wykorzystaliśmy na lekcji kilka fragmentów z książki “Powstanie warszawskie. Pierwsze dni. Interaktywne spotkanie z historią”. Autorem jest Krzysztof Mital, a książkę wydało wydawnictwo Meandry. W notatkach będzie link do ich strony. Mają kilka innych książek tego typu, w których czytelnik decyduje co się stanie dalej. A wszystkie ich książki uczą historii. W naszej grupie najbardziej podobały się ilustracje w książce. W notatkach będą też linki do grupy na facebooku. Zapraszam tam. Nasza strona czyli historiawgdzieci.pl jest w przebudowie. Mam zamiar od września udostępnić na niej gry do nauki polskiej historii. Jeżeli podoba się wam to co robię możecie wesprzeć mnie materialnie na stronie patronite.pl/historia-dla-dzieci (link będzie w notatkach). To nie musi być duża suma - np. tylko 3 zł miesięcznie. Wspierać ten podkast możecie też przekazująć informacje o nim innym rodzicom czy dodając ich do naszej grupy. Jeszcze raz dziękuję za wysłuchanie i do usłyszenia w następnej audycji. [link] [link] [link]

Dziś wrócimy do czasów pierwszego historycznego władcy oraz jego syna, który był pierwszym królem Polski. Czy pamiętacie jak miał na imię pierwszy historyczny władca Polski? To był Mieszko. A czy pamiętacie jak miał na imię syn Mieszka, który został pierwszym królem Polski? Pierwszym polskim królem był Bolesław Chrobry. A co pamiętacie o Mieszku I. Czy pamiętacie np. ile miał on żon? Miał ich siedem, ale potem gdy poznał piękną chrześcijańską księżniczkę czeską czyli Dobrawę odprawił tamte żony i miał tylko jedną żonę czyli Dobrawę. Mieszko ożenił się w 965 roku, a w rok później czyli w 966 został ochrzczony. Później urodziło mu się dwoje dzieci. Pamiętacie ich imiona? To byli Bolesław oraz Świętosława. O Mieszku I i jego żonie Dobrawie mówiliśmy w audycji drugiej. Mówiliśmy tam też o ich synu Bolesławie Chrobrym, który pierwszy został królem Polski. To była krótka powtórka, tego co było w lekcji 2, a teraz przejdziemy do tematu. [2018-07-25 04 - tytul - zamach na ] Jak może pamiętacie w 1000 roku do Polski przybył cesarz Otton III. Mieszko już nie żył, a władcą Polski był wtedy Bolesław Chrobry, ale nie był jeszcze królem, był księciem. W odwiedziny do niego przyjechał Otton III, który był cesarzem. Kim jest cesarz? Cesarz jest ważniejszy od królów. Cesarz Otton III rządził w prawie całej Europie. Swoje cesarstwo podzielił na 4 części. Jedną była Germania czyli Niemcy, drugą była Italia czyli Włochy, trzecią była Galia czyli Francja, a czwartą byli Słowianie czyli Polska i inne słowiańskie kraje takie jak Czechy czy Rosja. Ale Otton III nie chciał sam rządzić w tych czterech częściach tylko w każdej wyznaczył władcę. Władcą wszystkich Słowian miał być Bolesław Chrobry. Aby pokazać, że będzie on królem Otton III włożył na chwilę swoją koronę na głowę Bolesława. Jaki więc plan miał cesarz Otton III? Chciał on zjednoczyć Europę, ale potrzebował pomocy. Jedną z osób, która miała mu pomóc był Bolesław Chrobry. Miał on rządzić nie tylko Polską, ale wszystkimi słowiańskimi krajami. Taki był plan cesarza Ottona III, kiedy odwiedził Bolesława w roku 1000. Może się jednak zastanawiacie co to jest cesarstwo? Każdy kraj jest rządzony przez króla, albo księcia, ale nad nimi wszystkimi jest cesarz. I np. jeżeli jeden kraj się pokłóci z drugim to wybucha wojna, ale jeżeli oba kraje należą do cesarstwa to cesarz decyduje kto ma rację i nie trzeba iść na wojnę. Polska walczyła dużo z Niemcami. Np. w 972 była bitwa pod Cedynią. Walczyli tam Polacy z Niemcami. Jednak teraz gdy Polska należała do cesarstwa i Niemcy także należały do cesarstwa nie trzeba już było walczyć. Jak Polacy się pokłócili z Niemcami to wszyscy szli do cesarza Ottona III i on decydował kto ma rację. Co się jednak stało? W 1000 roku Otton III wyznaczył Bolesława na władcę słowian, ale niestety dwa lata później umarł. Kolejnym cesarzem został Henryk II. On jednak nie lubił Bolesława i postanowił go zabić. Gdy Bolesław przyjechał do Merseburga, aby wraz z innymi władcami cesarstwa wybrać nowego cesarza to Henryk II kazał go napaść. Kiedy Bolesław szedł na naradę napadli go ludzie Henryka II. Na szczęście Bolesław miał tam też przyjaciół, którzy mu pomogli. Był to koniec przyjaźni Polski z cesarstwem. Bolesław wrócił do Polski i potem walczył z cesarzem Henrykiem II, a w roku 1025 tuż przed swoją śmiercią został koronowany na króla Polski. Jak myślicie co by się stało, gdyby nie zmarł Otton III? Bolesław żyłby wtedy w przyjaźni z Niemcami, a z czasem stałby się władcą wszystkich Słowian czyli nie tylko Polaków, ale i Czechów, i Rosjan. Jednak Otton III zmarł, a Henryk II czyli następny cesarz nie lubił Bolesława. Co zapamiętaliście z dzisiejszej lekcji? Powtórzyliśmy sobie trochę informacji o Mieszku I oraz jego synu Bolesławie Chrobrym. Powiedzieliśmy też o przyjaźni Bolesława z cesarzem Ottonem III i o tym, że kolejny cesarz Henryk II już nie lubił Bolesława. Historia mogła się potoczyć zupełnie inaczej. Cesarz Otton III był bardzo młody. Umarł w roku 1002 mając zaledwie 23 lata. Gdyby żył dłużej Polska i Niemcy byliby pewnie przyjaciółmi, a tak stali się wrogami. Są wakacje i kolejne audycje mogą się pojawiać mniej regularnie. Zapraszam do grupy na facebooku. Strona internetowa jest w trakcie przebudowy. Zamierzam zrobić tam kilka gier historycznych dla dzieci. Mam nadzieję, że do września będzie gotowa.

Dziś powiemy sobie o czymś, co się wydarzyło 75 lat temu. Ale zanim przejdziemy do historii chciałem zapytać was o to jakie ptaki znacie? Np. czy wiecie jak wygląda bocian, jaskółka, wróbel czy sikorka? Dlaczego was o to pytam? Wy macie imię, które wybrali dla was rodzice, ale macie też nazwisko, które dostaliście po waszych przodkach. Nazwiska powstały od różnych rzeczy, niektóre z nich pochodzą od ptaków. Np. generał Władysław Sikorski ma swoje nazwisko od małego ptaszka, który nazywa się sikorka. Te ptaki przylatują do Polski w zimie. Są malutkie jak wróbelki, ale bardziej kolorowe. Najczęściej mają żółty brzuszek. Czy widzieliście kiedyś w zimie sikorkę? Ale wróćmy do historii. Dziś powiemy sobie o generale Władysławie Sikorskim. Oprócz tego, że był on generałem był także premierem. Nie wiem czy pamiętacie, ale w 1939 roku Polska została zaatakowana przez Hitlera i Niemców oraz przez Stalina i Rosjan. Polski rząd uciekł wtedy do Anglii i właśnie Władysław Sikorski był premierem polskiego rządu. Niestety Polska była wtedy w rękach Niemców, tak więc zarówno polski rząd jak i generał Sikorski byli w Anglii. 4 lipca 1943 roku czyli 75 lat temu zdarzyło się coś tajemniczego. Generał Sikorski poleciał do Afryki tam, gdzie byli polscy żołnierze. Pamiętacie jak mówiliśmy o polskim misiu, który miał na imię Wojtek? Generał Sikorski poleciał go odwiedzić w Afryce. Ale ponieważ jest to bardzo daleko jego samolot musiał wylądować w Gibraltarze. To takie małe państwo, czy wiecie gdzie się ono znajduje? Gibraltar to taki półwysep. Jest tam duża góra i małe miasteczko dookoła tej góry. Gibraltar leży na mapie pod Hiszpanią, ale nie mówi się tam po hiszpańsku, ale po angielsku, bo Gibraltar należy do Anglii. I właśnie tam wylądował samolot generała Sikorskiego. Potem general poleciał odwiedzić polskich żołnierzy i ponownie wrócił na Gibraltar. Niestety wtedy wydarzyło się coś dziwnego. Samolot wystartował i wylądował w wodzie. Z samolotu wyszedł tylko pilot. Do dziś nie wiadomo co się stało. Anglicy mają archiwum, w którym jest opisana ta historia. Mieli wszystkim powiedzieć co tam jest napisane, ale postanowili, że zdradzą tą tajemnicę dopiero w 2050 roku. Ile wy będziecie mieć lat w 2050 roku. Dzieci, z którymi ja się uczę będą miały około 40 lat. Tak więc dzisiaj nie mogę wam powiedzieć co się wydarzyło 4 lipca 1943 roku podczas katastrofy w Gibraltarze. Na odkrycie tej tajemnicy będziemy musieli poczekać do 2050 roku. Tak to jest z historią. Czasami ktoś ma dokumenty, które mówią co się stało w przeszłości, ale nie chcą się tym podzielić. Wtedy ludzie wymyślają różne historie, które mogą być prawdziwe. Np. że generała Sikorskiego zabili Rosjanie. Tego dnia czyli 4 lipca 1943 roku rosyjski samolot stał obok polskiego i może Rosjanie specjalnie coś zepsuli. Ale nie wiemy czy tak było naprawdę. Być może dowiemy się tego w 2050 roku. Dziękuję wam za wysłuchanie tego podkastu. To była 25 audycja podkastu Historia Polski wg Dzieci. Dziś mówiliśmy o generale Sikorskim oraz katastrofie lotniczej w Gibraltarze. Zapraszam na naszą grupę na Facebooku: [link] Zapraszam też na stronę tego podkastu, czyli: [link] Jeżeli chcielibyście wesprzeć ten podkast i pomóc w jego rozwoju możecie to zrobić pieniężnie, na stronie: [link]

Czy wiecie, że jeden z Polaków był w kosmosie? Czy kiedyś o tym słyszeliście? Jak ja miałem 9 lat w kosmos poleciała rakieta, która się nazywała Sojuz 30. Czy może wy drodzy słuchacze też macie 9 lat? Jeżeli tak to macie tyle lat ile miałem jak jak Polak poleciał w kosmos. Teraz mam 49 lat. Czy umielibyście policzyć ile lat temu to było? Jak się nazywali ci kosmonauci? Jeden z nich to był Polak i nazywał się Mirosław Hermaszewski, a Rosjanin nazywał się Piotr Klimuk. Czy wiecie kto z nich kierował statkiem kosmicznym? Kirował Rosjanin Piotr Klimuk, a Polak Mirosław Hermaszewski robił w kosmosie eksperymenty. Czy wiecie co to jest eksperyment? Eksperyment oznacza, że próbujecie coś nowego. Np. mama daje wam na obiad nową potrawę, a wy ja próbujecie. Taka próba nowego jedzenia to też eksperyment. A jakie eksperymenty robił Mirosław Hermaszewski w kosmosie? On właśnie próbował czy jedzenie w kosmosie ma inny smak. Robił też drugi eksperyment. Czy staliście kiedyś na rękach albo na głowie np. przy ścianie? Jakie to jest uczucie? Krew idzie wtedy do mózgu i nie można tego robić długo, bo się człowiek wtedy będzie źle czuł. W kosmosie nie ma grawitacji i dużo krwi płynie kosmonautom do mózgu. Mirosław Hermaszewski badał jak się czują kosmonauci w takich dziwnych warunkach. A czy oni mieli dużą rakietę, czy mieli dużo miejsca? W tamtych czasach rakiety były małe i ludzie mieli mało miejsca. W kosmos polecieli rakietą, ale czy wiecie jak wrócili po 8 dniach na ziemię? Po prostu spadli. Jak statek spada to może się zapalić, a aby lądowanie nie było twarde najczęściej spadają do morza albo do oceanu. Ale taka kapsuła, która spadła jest ciężka. Czy kapsuła jak spadnie to nie utonie? Nie, nie utonie jeśli będzie miała balony. A żeby się nie robiła i spadła wolniej można jeszcze coś zrobić. Do spadającej kapsuły można dołączyć spadochron. Mam do was jeszcze jedno pytanie. Czy byliście kiedyś w lunaparku, takim wesołym miasteczku? Są tam karuzele i takie kolejki, które szybko jeżdżą? Jak się za długo jeździ to potem chce się wymiotować. Czy wiecie, że kosmonauci trenują na takich karuzelach i kolejkach? Tak więc jak następnym razem pójdziecie na karuzelę możecie sprawdzić czy nadajecie się na kosmonautę. Dziękuję wam za wysłuchanie tej audycji. Dziś mówiliśmy o pierwszym Polaku, który poleciał w kosmos. Był to Mirosław Hermaszewski, a poleciał w kosmos 27 czerwca 1978 roku.

Unia Europejska i Brexit. Dlaczego Polacy mieszkają w Anglii? Czy na granicy zawsze potrzebny jest paszport? Witajcie w 23 audycji podkastu “Historia Polski dla Dzieci oraz według Dzieci”. Dziś powiemy sobie o organizacji, do której dołączyła Polska. Czy wy należycie do jakiejś organizacji? Czy np. należycie do harcerzy, kółka szachowego albo drużyny sportowej? Dzieci mogą się zapisać do różnych organizacji. Ale czy wiedzieliście, że państwa też mogą się zapisywać do różnych organizacji? 1 maja 2004 roku Polska przyłączyła się do organizacji nazywanej Unia Europejska. Czy wiecie jakie kraje są w Europie? Do Unii Europejskiej należy 28 krajów, między innymi: Polska, Niemcy, Włochy, Hiszpania, Anglia, Francja, Szwecja itd. Ale niektóre kraje europejskie nie wstąpiły do Unii. Do tej organizacji nie przyłączyła się np. Norwegia i Szwajcaria. Unia Europejska to taka organizacja, różnych krajów europejskich, w tym także Polski. Gdy Polska przyłączyła się do Unii Europejskiej w maju 2004 roku oznaczało to, że Polacy mogą wyjechać do innych krajów. Dużo Polaków wyjechało do Anglii i zamieszkało w niej. Także ja i dzieci, które ze mną nagrywają mieszkamy w Anglii, a konkretnie w mieście, które się nazywa Leicester. Co trzeba mieć jak się przekracza granicę? Jednak kraje, które należały do Unii Europejskiej pozwalały na przejazd bez paszportów. Tak więc dużo Polaków po przyłączeniu się do Unii Europejskiej wyjechało za granicę. My wyjechaliśmy do Anglii, ale inni Polacy wyjechali do Niemiec, do Szwecji i do innych krajów w Unii Europejskiej. Czy z waszej rodziny też ktoś wyjechał? A może jakieś dzieci z waszej klasy wyjechały za granicę aby tam mieszkać? A może wy sami nie mieszkacie w Polsce tylko gdzieś za granicą? Dużo, dużo Polaków wyjechało. Takich Polaków za granicą czasami nazywa się Polonią. Polska należała do Unii i Anglia należała do Unii, jednak dwa lata temu, 23 czerwca 2016 roku Anglia powiedziała, że już nie chce należeć do tej organizacji. Anglia postanowiła opuścić Unię Europejską. To wyjście Anglii z Unii nazywa się właśnie Brexitem. Co zapamiętaliście? Co dobrego daje jak się jest w Unii? Polska należy do Unii od 2004 roku, a dwa lata temu czyli w 2016 roku Anglia powiedziała, że już nie chce należeć do Unii. Na koniec chciałbym was przestrzec. Taka historia, która wydarzyła się niedawno często jest nazywana polityką, a dorośli się często kłócą o to co się stało. Nie zdziwcie się więc, że jeden dorosły powie, że to dobrze, że Polska weszła do Unii, a drugi powie, że to źle i potem tych dwóch dorosłych będzie się o to kłócić. Tak samo jest w Anglii. Dwa lata temu zdecydowano, że Anglia wyjdzie z Unii i teraz wielu dorosłych się kłóci o to, jedni mówią, że to dobrze, a drudzy, że to źle. Dziękuję wam za wysłuchanie 23 audycji podkastu “Historia Polski dla Dzieci oraz według Dzieci”. Zapraszam na naszą grupę na Facebooku: [link] Zapraszam też na stronę tego podkastu, czyli: [link] Jeżeli chcielibyście wesprzeć ten podkast i pomóc w jego rozwoju możecie to zrobić pieniężnie, na stronie: [link]

Witam w 22 audycji podkastu Historia Polski dla Dzieci oraz według Dzieci. Kontynuujemy serię wakacyjnych podkastów. Dziś jednak nie będziemy mówić o zagranicy, ale o polskim mieście, a konkretnie o Wrocławiu. To miasto ma bardzo długą i skomplikowaną historię. Dzisiaj to jest polskie miasto, ale czy wiecie, że kiedyś należało także do innych krajów? Czy chcecie wiedzieć których? Za chwilę o tym powiemy. Wrocław był też przynajmniej trzy razy spalony i odbudowywany od nowa. Kto go spalił i kto odbudował? O tym też za chwilę. Ale najpierw zagadka skąd się wzięła nazwa Wrocław? W 900 roku na wyspie Ostrów Tumski czeski książe Vratislav założył gród. Od jego imienia pochodzi czeska nazwa tego miasta, czyli Vratislav. Być może pamiętacie, że Mieszko ożenił się z czeską księżniczką. Mówiliśmy o tym w lekcji 2. Dobrawa, czyli ta czeska księżniczka jechała do Mieszka właśnie przez Wrocław, a jej syn Bolesław Chrobry założył we Wrocławiu biskupstwo. Jednak nie wszystkim się podobało chrześcijaństwo. Niektórzy ludzie chcieli wrócić do wcześniejszych religii i właśnie oni w 1031 roku spalili Wrocław i katedrę. Na miejscu kościoła zbudowali świątynię pogańską. Później gdy do Polski wrócił Kazimierz Odnowiciel jak wiecie odnowił on Polskę. Musiał też odnowić spalony Wrocław i odbudować katedrę. Tak więc pierwszy raz Wrocław spalili poganie, a odbudował go Kazimierz Odnowiciel. Później w 1109 roku pod Wrocławiem była bitwa na Psim Polu. Czy wiecie skąd taka nazwa: bitwa na Psim Polu? Podczas tej bitwy Bolesław Krzywousty pokonał niemieckiego króla Henryka V. To ten sam niemiecki król, który pod Głogowem kazał przywiązać dzieci do swoich machin oblężniczych. Uczyliśmy się o tym w lekcji 8. Później Wrocław został spalony podczas najazdu Mongołów. W lekcji 11 mówiliśmy o tym, że Henryk Pobożny zginął w walce z nimi. Zniszczyli oni wtedy wiele miast i spalili między innymi także Wrocław. Odbudować go potem musiał syn Henryka Pobożnego. Tak więc drugi raz Wrocław spalili Mongołowie zwani także Tatarami, a odbudował go Bolesław Rogatka czyli syn Henryka Pobożnego. Właśnie w tamtym okresie zapisano pierwsze zdanie po polsku właśnie w okolicach Wrocławia. Podobno Tatarzy wołali do żołnierzy Henryka Pobożnego: “biegajcie, biegajcie”, a Henryk Pobożny przed śmiercią powiedział: “Gorze się nam stało”. Czy wiecie co to znaczyło? “Biegajcie, biegajcie” znaczy “uciekajcie, uciekajcie”, a “gorze się nam stało” znaczy “sytuacja się nam pogorszyła”. Niektórzy mówią, że inne zdanie było pierwsze, ale o tym mówiliśmy w lekcji 19. Tam omawialiśmy zdanie: “daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj”. Wróćmy jednak do Wrocławia. W 1273 powstała tam najstarsza restauracja w Europie, która istnieje do dzisiaj. Nazywa się ona Piwnica Świdnicka. Czy umielibyście policzyć ile lat już istnieje ta restauracja? Należałoby od naszego roku czyli 2018 odjąć rok 1273. Wychodzi na to, że Piwnica Świdnicka istnieje 745 lat. W roku 1335 kończy się polska historia Wrocławia, bo przechodzi on pod władanie królów Czeskich. Pamiętacie jak się Wrocław nazywa po czesku? Nazywa się Vratislav. Potem w 1526 Wrocław przechodzi pod władanie Austrii, a w 1741 roku pod władanie Niemiec. Dopiero w 1945 roku Wrocław ponownie jest polskim miastem. Czy zapamiętaliście wszystkie te kraje, do których należał Wrocław? W 1335 - Czechy, potem w 1526 - Austria, a w 1741 - Niemcy i w 1945 roku ponownie - Polska. Czy moglibyście policzyć jak długo Wrocław nie należał do Polski? Polska straciła Wrocław w 1335, a odzyskała go w 1945. Czyli trzeba by od roku 1945 odjąć rok 1335, wychodzi, że Wrocław nie był polski przez 610 lat. Gdy Polska odzyskała Wrocław był on ponownie spalony. We Wrocławiu bronili się żołnierze Hitlera. Bronili się oni nawet gdy Hitler już nie żył, a Berlin skapitulował. Tak więc trzeci raz Wrocław był zniszczony przez walczących tam żołnierzy, a odbudowali go Polacy po wojnie, bo 2 sierpnia 1945 roku zapadła decyzja, aby Wrocław przekazano Polsce. Co zapamiętaliście z historii Wrocławia? Pamiętacie ile razy był on spalony? Albo skąd się wzieła nazwa tego miasta? Czy ktoś z was słuchających mieszka we Wrocławiu? Czy moglibyście nam wrzucić jakieś zdjęcia z tego miasta na nasz profil na Facebooku? Np. zdjęcia Piwnicy Świdnickiej czy Ostrowa Tumskiego. A jeżeli nie mieszkacie we Wrocławiu to czy znacie historię swojego miasta albo wioski? Co ciekawego się u was wydarzyło? Zapytajcie rodziców, dziadków czy może nauczyciela historii w waszej szkole. Ja teraz bardzo dziękuję wam za wysłuchanie. Zapraszam do grupy na facebooku. [link] Zapraszam też na stronę tego podkastu, czyli: [link] Jeżeli chcielibyście wesprzeć ten podkast i pomóc w jego rozwoju możecie to zrobić pieniężnie, na stronie: [link] Na tych, którzy wesprą nasz podkast na patronite czekają nagrody. Przekażcie też innym informacje o tej audycji. Jeszcze raz dziękuję za wysłuchania i do usłyszenia za tydzień.

Witam w 21 odcinku Historii Polski dla Dzieci oraz według Dzieci. Ten odcinek będzie poświęcony uczeniu dzieci czyli będzie skierowany raczej do rodziców. Wprawdzie odcinkiem dla rodziców miał być ten 20, jednak wakacje trochę mi pomieszały plany. Chciałbym dzisiaj podać wam kilka wskazówek w kwestii uczenia dzieci. Zdobyłem je doświadczalnie. Uczyłem dzieci i widziałem, co się sprawdza, a co nie. Tak więc wszystkie podane rzeczy są przetestowane. Przejdźmy więc do tych wskazówek. Pozwól dziecku używać własnych słów. Każdy z nas tłumaczy sobie to co słyszy na swój wewnętrzny język. Z tego powodu nie jesteśmy w stanie powtórzyć tego co słyszeliśmy słowo w słowo. Najbardziej widoczne jest to u dzieci, które maja bardzo ubogi zasób słów. Gdy dziecko potrafi powtórzyć to czego się nauczyło swoimi słowami oznacza to, że i zapamiętało, i rozumie. Gdyby jednak dziecko tylko powtarzało słowa, których używają dorośli nauczyciele oznaczałoby to tylko to, że zapamiętało te słowa - prawdopodobnie jednak ich nie rozumie. Największą zaletą mojego podkastu są oczywiście dzieci, które zadają pytania i inne dzieci, które na nie odpowiadają. Np. jedna dziewczynka nie zrozumiała kim jest dwórka królowej, a druga zaczęła jej tłumaczyć, po czym ta pierwsza doszła do wniosku, że dwórka to taka asystentka królowej. Inaczej mówiąc ona przetłumaczyła sobie nieznane słowo “dwórka” na znane “asystentka”. Myślę, że zgodzicie się, że ucząc dzieci, szczególnie te bardzo młode, trzeba je chwalić za odpowiadanie własnymi słowami, bo tylko wtedy możemy mieć pewność, że rozumieją materiał. Jeżeli jeden z moich uczniów powiedział “Dużopolska” nie poprawiałem go, bo świadczyło to o tym, że zrozumiał ideę - jedną część Polski nazwano “Wielkopolską”, a drugą część “Małopolską”. Upieranie się przy pewnych terminach jest oczywiście ważne, ale nie na tym etapie. Dziecko może np. powiedzieć, że Ramzes był królem Egiptu, zamiast poprawnego, że był faraonem. Jednak użycie słowa król ponownie będzie oznaczać, że rozumie, że ten człowiek miał władzę i rządził, a to, że tam używano innego terminu to kwestia nazewnictwa. Oczywiście warto o tym wspomnieć, ale bardziej w formie ciekawostki niż jako próby poprawienia dzieci. Uczenie dzieci w wieku około 10 lat wiąże się jeszcze z kwestią dobrowolności. Na tym etapie ludzie z reguły nie mają dużo silnej woli, którą zdobywa się z wiekiem. Z drugiej jednak strony młodzi ludzie, a szczególnie dzieci są ciekawi świata. Tą cechę traci się jednak z wiekiem. Tak więc dzieci od dorosłych różnią się w tych dwóch punktach: dorośli mają więcej siły woli od dzieci, ale z kolei dzieci okazują więcej ciekawości świata. Sprowadza się to do tego, że dorośli wytrzymają nawet nudny wykład i odniosą z niego korzyści, dzieci prawdopodobnie nie. Tak więc uczenie dzieci powinno iść w kierunku wykorzystania ich ciekawości. Jak to może wyglądać świetnie opisuje książka “Sposób na Alcybiadesa”, w której to chłopcy zarzucali przynętę w postaci jakiegoś wydarzenia z przeszłości, a potem dryfowali po historii. Ja stosuję podobną metodę - opowiadam dzieciom jedno zdarzenie z przeszłości, a potem dyskutujemy o tym. Czasami dyskusja odchodzi od tematów historii i przechodzi np. na współczesną politykę Donalda Trumpa, ale nauka historii polega też na tym, aby wyciągać lekcje z przeszłości, które pomogą nam zrozumieć obecne wydarzenia. Wracając do tej przynęty. Powinny nią być wydarzenia, które zaciekawią lub wręcz zaszokują dzieci. Stosując tą metodę spotkałem się raz z krytyką pewnej słuchaczki, którą zbulwersował odcinek o Bolesławie II Śmiałym i karze jaką poddał niewierne żony swoich rycerzy. Czemu jednak warto stosować taką metodę? Takie szokujące wydarzenie, które jest jeszcze ilustrowane obrazem przedstawiającym to wydarzenie potrafi utkwić w umysłach dzieci na stałe. Jest to pewnego rodzaju hak pamięci na którym można potem powiesić inne informacje. Np. żony rycerzy Bolesława Śmiałego dopuściły się zdrady podczas długiej nieobecności mężów - z tego wynika, że ten król prowadził wiele wojen i miał w tym sporo sukcesów. Z tego wydarzenia, czyli kary niewiernych żon automatycznie przechodzi się do krytyki biskupa oraz jego zabójstwa, a potem wygnania króla Bolesława. Czyli ten jeden hak w postaci szokującej kary niewiernych żon pozwala powiesić sporo informacji na temat wojen Bolesława Śmiałego, jego relacji z kościołem oraz powodów wygnania. Inny przykład to Elżbieta Łokietkówna, która straciła palce broniąc swoich dzieci podczas gdy mąż się schował pod stołem. Ta historia pozwala zapamiętać, że król Władysław Łokietek miał córkę Elżbietę, która wyszła za króla Węgier, a odwiedził ją jej brat znany później jako Kazimierz Wielki. Był on znany ze swoich romansów. Jednym z synów, których obroniła Elżbieta był Ludwik, który także później zostal królem Polski, a stąd już blisko do Jadwigi, czyli wnuczki Elżbiety. Tutaj także historia utraty palców, która sama w sobie jest szokująca, staje się hakiem, na którym można zawiesić informacje o genealogii Piastów. Tutaj dochodzimy do ostatniej kwestii, którą chciałem tutaj poruszyć. Rozmawiając z dziećmi o przeszłości dojdziesz do barier w ich wiedzy. Te bariery nie zawsze będą w wiedzy historycznej. U mnie okazało się np., że dzieci na tym poziomie nie znają nazw wszystkich pokrewieństw. Takie momenty są odkrywcze, bo pozwalają uzupełnić te braki. Tak więc gdy ja to zauważyłem stworzyłem zadania, w których dzieci miały opisać relacje rodzinne rodziny Piastów, np. że Kazimierz Wielki był wujkiem Ludwika, a Ludwik był jego siostrzeńcem, bo był synem siostry. Później się okazało, że jeszcze trudniejsze są koligacje pomiędzy dwoma rodzinami. Tutaj wykorzystałem rodzinę Piastów i Giedyminowiczów. Dzieci poznały relacje typu: Władysław Jagiełło był zięciem Ludwika Węgierskiego, a on był teściem dla Jagiełły. Takie bariery w wiedzy dotyczą też innych dziedzin, jak np. geografia, której poświęcamy dużo czasu na naszych lekcjach. Historia jest rzadko oderwana od geografii, a więc warto się uczyć. Dzieci też lubiły zadania typu ile lat minęło od danego wydarzenia z przeszłości. Jak więc przechodzić do takich zadań. Takie zadanie też jest wyzwaniem. Ja często mówię dzieciom, że jest ono bardzo trudne. Daje mi to dwie rzeczy. Po pierwsze jeżeli dzieci nie wykonają zadania, zawsze mogę im przypomnieć, że przecież mówiłem, że jest trudne i nic się nie stało. Jeżeli jednak je wykonanią choćby w jakiejś części mają większą satysfakcję. Jednak często zamiast mówić dzieciom, że muszą coś wyliczyć można zadanie podrzucić w formie przynęty i po prostu zapytać jak myślisz ile lat upłynęło od tamtego wydarzenia? Niektóre dzieci interesują się tym bardziej od drugich dlatego uczenie w grupie sprawia, że zawsze się znajdzie choć jedno dziecko, które będzie chciało odpowiedzieć na to pytanie, a inne dzieci, które być może są mniej tym zainteresowane zrobią to z chęci rywalizacji. O tych kwestiach jak uczyć dzieci w grupie oraz o rywalizacji, która może się wymknąć spod kontroli powiem może w następnym odcinku dla rodziców. Będzie to prawdopodobnie odcinek 30. Na koniec chciałbym was zaprosić na grupę na facebooku, w której dzielę się zadaniami, które możecie wykonać ze swoimi dziećmi. [link] Zapraszam też na stronę tego podkastu, czyli: [link] Jeżeli chcielibyście wesprzeć ten podkast i pomóc w jego rozwoju możecie to zrobić pieniężnie, na stronie: [link] Nie muszą to być duże sumy, pierwszy próg to zaledwie 3 zł. Wesprzeć podkast możesz też niematerialnie. Po prostu opowiedz innym rodzicom o tej audycji, albo wrzuć link do niej na swoim facebooku czy innym medium społecznościowym. Dziękuję wam za wysłuchanie tego 21 odcinka i zapraszam do kolejnego już dla dzieci za tydzień.

Witam w 20 odcinku podkastu Historia Polski dla Dzieci oraz według Dzieci. Dzisiejszy odcinek ponownie będzie wakacyjny i to z dwóch powodów. Ponownie będziemy mówić o historii Polski, która działa się za granicą. Drugim powodem będzie fakt, że ten odcinek także był nagrany za granicą, a konkretnie we Włoszech. Być może będziecie oprócz nas słyszeli także ptaszki oraz inne odgłosy. Jak już mówiliśmy w poprzednich odcinkach sporo polskiej historii działo się za granicą. W tym roku nasza klasa była na wakacjach we Włoszech, a więc sporo mówiliśmy o tym kraju. Np. w odcinku 5 mówiliśmy o Krzyżakach, a oni do Polski przyjechali właśnie z Włoch. We Włoszech Krzyżacy mieszkali w takim znanym mieście - w Wenecji. W odcinku 14 mówiliśmy o hymnie Polski, który także został napisany we Włoszech. Słowa hymnu brzmią: “Marsz , marsz , Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski”. A w odcinku 15 mówiliśmy o Wojtku, który brał udział w walce o Monte Casino, a to wzgórze leży właśnie we Włoszech. Dziś w odcinku 20 ponownie powiemy sobie o Włoszech oraz o pewnej królowej, która przyjechała z Włoch do Polski, aby zostać królową Polski. Bona Sforza mieszkała na północy Włoch w Mediolanie. Jej rodzina, rodzina Sforzów rządziła Mediolanem, była to rodzina książąt Mediolanu. Przyjechała ona do Polski, aby wziąć ślub z polskim królem. Bona Sforza wzięła ślub z królem Zygmuntem i urodziła mu syna, który także miał na imię Zygmunt. Jej męża nazywa się zwykle Zygmuntem Starym, a jej syna Zygmuntem Augustem, ale wróćmy do Bony. Ona przywiozła do Polski włoszczyznę. Czy wasi rodzice mówią na te warzywa włoszczyzna? Jeżeli wasza mama tak nazwywa te warzywa to właśnie dlatego, że te warzywa Bona przywiozła z Włoch. Włoszczyzna przyjechała z Włoch. Gdy umarł jej mąż Zygmunt Stary Bona pokłóciła się ze swoim synem Zygmuntem Augustem, wróciła do Włoch i tam umarła. Bona Sforza była bardzo bogata i jej służący chcieli zabrać jej pierścionki i inne rzeczy. Jan Matejko namalował obraz, na którym widzimy Bonę jak już jest stara. Widać też na tym obrazie jej bogactwa, a służący podaje jej kielich z zatrutym winem. Jej syn Zygmunt August musiał wysyłać dużo listów do Włoch, aby dowiedzieć się co się stało i założył Pocztę Polską. Listy mogli wysyłać także inni ludzie, tak więc Poczta Polska powstała właśnie z powodu śmierci Bony Sforzy. Co zapamiętaliście? Bona Sforza jest bardzo ważna dla polskiej historii. Nie tylko była żoną króla Zygmunta Starego oraz matką króla Zygmunta Augusta, ale także przywiozła warzywa, które jemy do dzisiaj. Czy lubicie wszystkie warzywa, które przywiozła Bona do Polski? A pamiętacie jak się nazywa te warzywa? Nazywa się je włoszczyzną, bo przyjechały do Polski z Włoch. Po śmierci Bony powstała też Poczta Polska i od tamtego czasu można wysyłać listy, albo pocztówki. Dzisiaj mało osób wysyła listy, ale gdybyście chcieli wysłać nam kartkę ze swojego miasta, albo z wakacji to w notatkach do tego odcinka będzie mój adres. Na pocztówce możecie narysować coś z historii Polski, co najlepiej zapamiętaliście. Historia Polski dla Dzieci 51 Bramley Road LE4 4FH Birstall Anglia - England Teraz dziękuję wam za wysłuchanie i do usłyszenia w następnym odcinku.

Gdybyście przenieśli się w czasie to w jakim języku byście rozmawiali z ludźmi z tamtych czasow? Czy w dawnych czasach ludzie w Polsce mówili po polsku? Wtedy używano języka, ktory nazywamy językiem staropolskim. Najstarsze zdanie, które zapisano w naszym języku to: “Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj”. Czy rozumiecie co to znaczy? To pewien rycerz powiedział do żony, a znaczy to: “Daj, niech ja pomielę (pokręcę żarna), a ty odpoczywaj”. Dzisiaj już nie używa się słowa “pobruszę” tylko mówimy “pomielić” albo “pokręcić”. Za to słowo “poczywaj” używamy dzisiaj troszkę inaczej. Nie mówimy “poczywaj”, ale “odpoczywaj”. Teraz dzieci przeczytają kilka wierszy, a wy postarajcie się wyłapać z nich jak najwięcej słów, których dzisiaj już nie używamy. Psałterz Dawidowy w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego z 1579 Jakie dawne słowa zauważyliście? Było np. o “Taki podobien będzie drzewu porzecznemu”. Dziś nie mówimy “drzewo porzeczne”, ale “drzewo porzyteczne”. Ignacy Krasicki napisał bajki, między innymi bajkę Pan i pies w 1830 O czym jest ten wiersz? Postarajcie się także w tym wierszu znaleźć słowa, których dziś się nie używa, albo używa się inaczej. Przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości Władysław Bełza napisał wiersz dla dzieci “Złapana myszka”. W tym wierszu jest bardzo mało niezrozumiałych słów, bo ludzie w tamtych czasach mówili prawie tak jak my. Słuchajcie uważnie i jak nie zrozumiecie jakiegoś słowa to zapytajcie dziadków albo rodziców co ono oznacza. Julian Tuwim napisał przed wojną czyli ponad 90 lat temu wiersz Rycerz Krzykalski Jakie rymy są w tym wierszu Ten wiersz, czyli “Rycerz krzykalski” jest najłatwiej zrozumieć. Chociaż ma on 90 lat to polska mow nie zmieniała się dużo. Posłuchajcie, czy i tutaj znajdziecie jakieś dziwne słowa, których się dziś nie używa, a używało się 90 lat temu.

Dziś powiemy sobie o konstytucji 3 maja. Lekcję o tym wydarzeniu nagraliśmy 2 maja, czyli dzień przed rocznicą. Ale co to jest konstytucja? Konstytucja to jest zbiór praw - co wolno, a czego nie wolno. Ale w konstytucji są najważniejsze prawa. Dlaczego jednak konstytucja 3 maja 1791 roku była taka ważna. Aby to zrozumieć musicie wiedzieć jak traktowano ludzi przed tą konstytucją. Ludzie bogaci byli lepiej traktowani niż biedni. Np. jeżeli ktoś pobił kogoś bogatego to dostał karę, ale jak pobił kogoś biednego to nie było kary. Przed wprowadzeniem tej konstytucji nie było równości ani sprawiedliwości. Dlaczego były różne kary? Konstytucja 3 maja starała się to wszystko zmienić. W Polsce żyli szlachcice czyli tacy bogaci ludzie, mieszczanie czyli ludzie, którzy żyli w miastach i np. robili buty oraz chłopi, którzy uprawiali pola dla szlachciców. Kiedyś mieszczanin był karany za pobicie szlachcica, ale szlachcic nie był karany za pobicie mieszczanina. Teraz konstytucja 3 maja to zmieniła i mieszczanie mieli takie same prawa jak szlachcice. Niestety chłopi dalej nie mieli równych praw. Tak więc konstytucja 3 maja była lepszym prawem niż były przed nią, ale my dzisiaj mamy jeszcze lepsze prawa, bo dzisiaj wszyscy nawet chłopi mają takie same prawa. Teraz spójrzmy na obraz Jana Matejki pod tytułem “Konstytucja 3 Maja 1791 roku”. Ten obraz będzie na obrazku do tego odcinka podkatu. Będzie go można także znaleźć na naszej grupie na facebooku oraz na stronie historiawgdzieci.pl. Linki oczywiście będą w notatkach do audycji. Jan Matejko namalował ten obraz 100 lat po tym wydarzeniu. Konstytucję uchwalono w 1791, a Matejko namalował obraz Konstytucja 3 maja w 1891 roku czyli równe sto lat później. Dzisiaj czyli w 2018 roku mineło już 227 lat od uchwalenia Konstytucji 3 maja. Wróćmy jednak do obrazu. Na obrazie z lewej strony widać króla. Czy go widzicie, ma długi czerwony płaszcz koronacyjny. Niektórzy byli zadowoleni z konstytucji, a inni nie. Najmniej cieszy się ten pan, który leży. Czy widzicie go? Czy widzicie co trzyma ten pan, który leży na ziemi? Ten pan trzyma swojego synka. Czy ta konstytucja była zła? Czemu wtedy byli ludzie, którzy nie chcieli wprowadzenia konstytucji, która dawałaby równe prawa? Było też takie złe prawo, które pozwalało jednej osobie zepsuć każde plany. Jeżeli np. wszyscy się na coś zgodzili, ale jedna osoba powiedziała Liberum Veto to nie wolno było tego zrobić. Konstytucja 3 maja zniosła właśnie to prawo Liberum Veto. Za każdym razem, gdy ludzie chcieli zrobić coś dobrego wystarczyła jedna zła osoba, która się nie zgadzała i mogła mówić Liberum Veto wiele razy i popsuć innym wszystkie plany. Ale konstytucja 3 maja usunęła to złe prawo czyli Liberum Veto. Co więc dobrego zrobiła konstytucja 3 maja? Konstytucja 3 maja wprowadzała równość wobec prawa. Czy wiecie co to jest równość? Równość wobec prawa oznacza, że każdy dostanie taką samą karę za takie samo przestępstwo. Na obrazie widać, że ludzie niosą dwóch panów. Jeden z nich trzyma w ręce konstytucję 3 maja. Ci dwaj panowie to marszałkowie. Jeden jest Polakiem, a drugi Litwinem. Czemu jest dwóch marszałków? W tamtych czasach Polska i Litwa były razem połączone. Wiecie jak się nazywało takie państwo? Czyli jak się nazywało państwo czyli połączenie Polski i Litwy? Gdy uchwalono konstytucję 3 maja nasz kraj nazywał się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Obojga, bo były dwa kraje czyli Polska i Litwa. A jak się dzisiaj nazywa nasz kraj? Jak brzmi taka oficjalna nazwa naszego kraju? Oficjalna nazwa to Rzeczpospolita Polska, w skrócie mówi się RP. Teraz jest tylko jeden kraj, a więc nazwa to Rzeczpospolita Polska, ale w tamtych czasch czyli 227 lat temu oficjalna nazwa brzmiała Rzeczpospolita Obojga Narodów. Może się jeszcze zastanawiacie co znaczy słowo “rzeczpospolita”? Rzeczpospolita znaczy to samo co republika - oznacza to, że dany kraj nie należy do króla, albo szlachty, ale należy do każdego obywatela. My w Polsce mówimy rzeczpospolita, a w innych krajach ludzie nazywają to republiką, ale to jest to samo. Co zapamiętaliście z dzisiejszej lekcji? 3 maja 1791 roku uchwalono konstytucję, którą dzisiaj nazywamy konstytucją 3 maja. Konstytucja to zbiór najważniejszych praw. Ta konstytucja dawała takie same prawa szlachcie i mieszczaństwu oraz znosiła liberum veto. Dużo ludzi było złych na wprowadzenie tej konstytucji, ale dużo innych ludzi się cieszyło. Dziękuję wam bardzo za wysłuchanie. W notatkach do podkastu będą linki na grupę na facebooku oraz na naszą stronę. Adres strony to historiawgdzieci.pl. Jeżeli te audycje wam się podobają to możecie wesprzeć nasz podkast pieniężnie poprzez patronite. Są za to różne nagrody jak np. udział w naszej audycji. Możecie wesprzeć nas też poprzez pokazanie waszym znajomym naszego podkastu. Opowiedzcie innym o tej audycji jeżeli wam się podoba. Link do konta na Patronite: [link] Link do iTunes: [link] Link do grupy na Facebooku: [link] Link do strony: [link] My całą grupą wyjeżdżamy teraz na wakacje do Włoch. Będziemy niedaleko tego miejsca gdzie napisano polski hymn. Odwiedzimy też zapewne Wenecję czyli miasto, gdzie mieszkali krzyżacy zanim przybyli do Polski. Być może pojedziemy także na tą górę, którą pomagał zdobywać polski misiu czyli Wojtek. We Włoszech także można się uczyć polskiej historii. Zanim wyjadę postaram się nagrać dalsze odcinki, tak aby co tydzień ukazał się jeden. Teraz już dziękuję wam za wysłuchanie tej audycji i do usłyszenia w następnej. Mam nadzieję, że za tydzień.

Witam w 17 odcinku podkastu “Historia Polski dla Dzieci oraz według Dzieci”. Dziś będziemy mówić o II wojnie światowej. Po lekcji o misiu Wojtku postanowiliśmy zająć się II wojną światową. Więcej o polskim niedźwiedziu, który wraz z armią generała Andersa był we Włoszech możecie posłuchać w audycji 15. Wojtek i jego armia brali właśnie udział w II wojnie światowej. Ale czym się różni normalna wojna od takiej światowej? Normalna wojna jest zwykle między dwoma lub trzema państwami i zwykle dzieje się w jednym miejscu. W II wojnie światowej natomiast brało udział około 50 państw. Wojna ta też toczyła się w wielu miejscach. Ja pewnie pamiętacie niedźwiadek Wojtek był z armią Andersa w Iranie, potem w Palestynie, a później jeszcze we Włoszech. Można więc chyba powiedzieć, że miś ten był na trzech kontynentach, czyli w Azji, Afryce oraz w Europie. II wojna światowa zaczęła się około 20 lat po I wojnie światowej i czasami dzieciom mylą się te dwie wojny. My będziemy dziś mówić o tej drugiej, czyli o II wojnie światowej. II wojna światowa zaczęła się od ataku Niemców na Polskę. Niemcami rządził wtedy Hitler. Wszystko zaczęło się 1 września 1939 roku. Druga wojna światowa zaczęła się 1 września. Pancernik Schleswig-Holstein zaczął strzelać do polskich żołnierzy na Westerplatte. Pancernik to taki duży statek z metalu. Tym, który rozpoczął II wojnę światową był Hitler. Hitler podbił prawie całą Europę i wielu ludzi uciekło do Anglii. Np. w Anglii znaleźlii się polscy żołnierze oraz polskich rząd. Hitler podbił całą Europę. Przyjaciółmi Niemiec były Włochy i Hiszpania. Gdy bedziecie tego słuchać warto patrzeć na mapę Europy z czasów II wojny światowej. Zanim Hitler zaatakował Polskę przyłączył do Niemiec Austrię i Czechy. Później zaatakował Polskę - Słowacja i Rosja mu pomagały. Gdy już zdobył Polskę zaatakował Danię i Norwegię. Po nich zdobył Belgię i Holandię, a potem także Francję. Później Hitler zdobył Jugosławię oraz Grecję. W tym momencie wojny cała Europa należała do Hitlera albo do jego przyjaciół takich jak Włochy czy Hiszpania. Jedynym krajem, który dalej walczył z Hitlerem była Anglia. W Anglii byli także polscy żołnierze, którzy pomagali walczyć. Np. polscy lotnicy w Anglii bronili tej wyspy przed niemieckimi samolotami. Rosja była początkowo przyjacielem Hitlera i Niemiec, ale po trzech latach Niemcy zaatakowały Rosję. Hitler zdobył wszystkie kraje, a potem zaatakował nawet swojego przyjaciela. Druga wojna światowa zacząła się w 1939 roku, a skończyła w 1945 roku. Czy umielibyście policzyć ile lat trwała? Trzeba odjąć od 1945 roku rok 1939. Wychodzi, że II wojna światowa trwała 6 lat. Pierwsze trzy lata były dobre dla Hitlera albo wszystkich pokonał, albo zostali jego przyjaciółmi. Jedynym krajem, który z nim walczył była Anglia, ale potem wszystko się zmieniło i Hitler zaczął przegrywać, ale o tym powiemy sobie przy innej okazji. Podczas wojny działo się dużo okropnych rzeczy. Jednym z najgorszych miejsc były obozy koncentracyjne. Tak więc dzisiaj mówiliśmy o smutnej historii. II wojna światowa zaczęła się w 1939 roku od ataku Niemców na Polskę. Niemcami kierował Hitler, który był bardzo złym człowiekiem. Wojna trwała 6 lat. Na początku Hitlerowi się wszystko udawało, ale nie martwcie się. Na koniec przegrał. O tym powiemy jednak przy innej okazji. Mam dlwas zadanie. Zapytajcie rodziców, dziadków, może nawet pradziadków o to co się działo z waszą rodziną podczas II wojny światowej. Np. ten żołnierz co został tatą niedźwiadka Wojtka znalazł się w Rosji, potem w Iranie, a później walczył we Włoszech. A czy wiecie co robiła wasza rodzina podczas wojny? Czy byli w Polsce, czy może też za granicą? Zapytajcie o to koniecznie waszych rodziców, dziadków, wujków, ciocie itd. Zapytać możecie też swoich nauczycieli co ich rodzina robiła podczas wojny. Ja dzisiaj już dziękuję wam za wysłuchanie. Zapraszam na naszą grupę na facebooku. Będzie tam mapa Europy z czasów II wojny światowej. Na grupie jest też lista najbliższych podkastów, które ukażą się w kolejnych tygodniach. Jeżeli chcecie nagrać do nich tytuł to wystarczy, że wesprzecie nasz podkast kwotą 14 zł poprzez patronite. Wszystkie linki będą w notatkach do podkastu. Zapraszam też na stronę podkastu, jej adres to historiawgdzieci.pl.

Witam w 16 odcinku Historii Polski dla Dzieci oraz według Dzieci. Link do konta na Patronite: [link] Link do iTunes: [link] Link do grupy na Facebooku: [link] Gdy nagrywaliśmy ten odcinek 25 kwietnia 2018 roku wypadała pewna rocznica. Ale czy wiecie co to jest rocznica? Wasze urodziny są rocznicą waszego urodzenia. Niektórzy obchodzą rocznicę ślubu, a państwa świętują rocznice wielkich bitew. Tego samego dnia czyli 25 kwietnia ale w roku 1333 była koronacja. Syn Władysława Łokietka czyli Kazimierz Wielki został królem. Tego samego dnia, jego żona Aldona Anna została królową. Czy moglibyście policzyć ile lat minęło od tamtego wydarzenia? Jak to policzyliśmy. Trzeba np. na kalkulatorze odjąć od naszego roku czyli 2018 tamten rok czyli 1333. Tak więc w 2018 roku wypadała 685 rocznica koronacji Kazimierza i Aldony. Teraz w telewizji można oglądać serial o nich. Aldona była Litwinką i nie była chrześcijanką, ale tata Kazimierza, czyli Władysław Łokietek kazał mu się z nią ożenić. Dlaczego? Aldona przybyła do Polski i została ochrzczona czyli została chrześcijanką. Dostała też nowe imię Anna. Dlatego nazywa się ją i Aldoną, i Anną. W filmie “Korona królów” w odcinku 16 możecie zobaczyć jak wyglądała taka koronacja. Kazimierz i Aldona klęczeli, a biskup dał Kazimierzowi miecz jego pradziada Bolesława Chrobrego. Ten miecz nazywał się Szczerbiec i każdy król po Bolesławie Chrobrym dostawał go podczas koronacji. Tak więc także Kazimierz Wielki dostał miecz Szczerbiec podczas swojej koronacji. Później biskup dał mu złote jabłko i złote berło oraz włożył na jego głowę koronę. Potem powiedział: Potem także Aldona dostała koronę. Do tego podkastu będzie ilustracja przedstawiająca tą scene z filmu gdy Kazimierz i Aldona zostali koronowani. Czyli najpierw królem był Władysław Łokietek, a królową jego żona Jadwiga. Gdy jednak Władysław umarł królem został Kazimierz oraz jego żona Aldona. Jadwiga była trochę zła, że teraz już nie będzie królową. Kazimierz i Aldona wzięli ślub aby Polska i Litwa razem pokonały Krzyżaków. W ich czasach to się nie udało, ale później powiemy sobie o tym jak właśnie Polacy i Litwini razem pokonali Krzyżaków w bitwie pod Grunwaldem. Ale o tym trochę później. Na dzisiaj już zakończymy. Chciałbym bardzo podziękować wam za słuchanie naszych podkastów. Wesprzeć te audycje możecie wspierając je na patronite. Możecie też dzielić się nimi ze znajomymi rodzinami z dziećmi. Zapraszam do naszej grupy na facebooku, a gdy już w niej jesteście to może dodajcie tam swoich znajomych z dziećmi. Jeszcze raz dziękuję za wysłuchanie i do usłyszenia za tydzień.

Dziś porozmawiamy sobie o pewnym polskim żołnierzu. Był to bardzo nietypowy żołnierz. Miał on na imię Wojtek. Link do konta na Patronite: [link] Link do iTunes: [link] Link do grupy na Facebooku: [link] Skorzystam też z paru fragmentów pewnego audiobooka dla dzieci. Audiobooka "Wojtek Żołnierz bez munduru" można znaleźć tutaj: [link] [link] Tym polskim żołnierzem, o którym dzisiaj będziemy mówić jest mały miś, który dołączył do polskiego wojska w Iranie. Iran to takie państwo. Ale skąd się polscy żołnierze wzięli w Iranie? Aby to wyjaśnić musimy trochę powiedzieć coś o II wojnie światowej. II wojna światowa zaczęła się w Polsce. Na nasz kraj napadli Niemcy. Kanclerzem Niemiec był wtedy Hitler. Kanclerz to taki prezydent, albo premier, ktoś kto kieruje Niemcami. On kazał armi niemieckiej napaść na Polskę. Czy słyszeliście kiedyś coś o Hitlerze. Polska była za słaba i przegrała wojnę z Niemcami w 1939 roku. Niektórzy polscy żołnierze znaleźli się w Rosji, a potem stamtąd przeszli do Iranu. I właśnie w Iranie żołnierze z zaopatrzenia zobaczyli Wojtka. Był małym misiem. Żołnierze kupili go od chłopca w Iranie za konserwę, czekoladę i nóż. Ale czy dowódca tych żołnierzy pozwoli im trzymać niedźwiedzia w wojsku? Posłuchajcie innego fragmentu książki o Wojtku. Wprawdzie dowódca najpierw był zły, ale potem zgodził się, aby Wojtek został w wojsku. Dostał stopień szeregowego, a na koniec został nawet kapralem. Służył w armii razem z żołnierzem, który był dla misia jakby tatusiem. Żołnierze mają różne znaki na ramionach. Zwykły żołnierz nie ma żadnego znaku. Taki żołnierz to szeregowy. Po nim jest starszy szeregowy, który ma jedną kreskę, a po nim kapral, który ma dwie kreski. Niedźwiedź Wojtek został kapralem, ale chyba nie miał takich kresek na ramionach, bo nie nosił munduru. Wojtek był w kompanii zaopatrzenia. Jego oddział dowoził innym żołnierzom różne rzeczy i dlatego Wojtek często jeździł ciężarówką. Armię, w której był Wojtek dowodził generał Andres. Byli oni najpierw w Iranie, ale potem walczyli z Niemcami we Włoszech. Żołnierze Hitlera czyli Niemcy byli na wzgórzu Monte Cassino. Różni żołnierze próbowali zdobyć tą górę, ale im się nie udało. Dopiero polscy żołnierze z armii generała Andresa zdobyli to wzgórze. Jest piosenka, która mówi o tych wydarzeniach. Tam zginęło bardzo dużo polskich żołnierzy Niedźwiedź Wojtek nie walczył na tej górze, ale przynosił żołnierzom wszystko czego potrzebowali, bo był w oddziale zaopatrzenia. Oddział zaopatrzenia zaopatruje czyli przynosi innym żołnierzom wszystko czego potrzebują. Żołnierze jego oddziału mieli na ramieniu naszywkę z niedźwiedziem, który niesie pocisk. A gdzie ten niedźwiedź zamieszkał po wojnie? Więcej o tym misiu możecie dowiedzieć się z tego audiobooka, którego fragmenty słyszeliście w tej audycji. Wojtek był żołnierzem, ale nie miał munduru, bo misie nie potrzebuja ubrania - mają grube futro. Dlatego książka nazywa się “Wojtek - żołnierz bez munduru”. Pani Eliza Piotrowska napisała tą wspaniałą książkę, a Krzysztof Gosztyła ją przeczytał. Ja ją gorąco polecam. Dziś więc mówiliśmy o misiu, który miał na imię Wojtek. Urodził się w Iranie, a potem razem z polskimi żołnierzami był we Włoszech. Przynosił żołnierzom, którzy atakowali wzgórze Monte Cassino wszystkie rzeczy, których potrzebowali. Po wojnie Wojtek zamieszkał w stolicy Szkocji w Edynburgu. Cała historię Wojtka możecie poznać z książki “Wojtek - żołnierz bez munduru”. Teraz dziękuję wam za wysłuchanie tej audycji. Jeżeli wam się podobała proszę o dzielenie się nią z innymi rodzicami i dziećmi. Możecie też wesprzeć podkast i inne projekty jak np. gry planszowe poprzez patronite. Linki do podkastu, grupy na facebooku oraz do profilu na patronite będą oczywiście w notatkach.